فرم تابع عملکرد است: معمای منطق لیونل مسی

آیا شما بازی ای که مسی در آن قیچی برگردان زده باشد را به خاطر دارید؟ نه؟ خب من هم به یاد نمی آورم. در مورد یک شوت وحشتناک چهل یاردی چطور؟ همانی که مستقیم به کنج دروازه رفت؟! مسئله این است که من هم یادم نمی آید، زیرا مسی هیچوقت گلی مانند این نزده؛ البته تصادفا این می تواند یکی از صدها گلی باشد که مسی در طول زندگی حرفه ای خود به ثمر رسانده است!

مردم لئو مسی را با نام های مختلفی در دنیای فوتبال می شناسند: جادوگر، فرازمینی، نابغه، باور نکردنی و ... . چیزی که می خواهم بگویم به معنای به چالش کشیدن این ویژگی ها نیست. درست است که بازی مسی در اکثر اوقات - و از نظر من در خیلی خیلی خیلی از اوقات - جذاب و دیدنی است اما در عین حال این بیانیه نیز صادق است: عملکرد او هرگز دیدنی تر و جذاب تر از آنی نیست که عملا مورد نیاز است.

وقتی مسی کار خارق العاده ای انجام می دهد، آن را نه برای انجام دادن آن کار، بلکه برای کمک به تیم انجام می دهد [ و این تفاوت بزرگ او با بازیکنانی است که برای خودشان بازی می کنند. کسی را سراغ دارید؟! ]. اگر او بتواند با یک روش ساده توپ را وارد دروازه حریف کند، همین کار را می کند. اگر با واگذاری توپ به هم تیمی توسط یک پاس ساده، گره خیلی از مشکلات بازی را باز کند، خب همین کار را انجام می دهد. اگر دریبل چهار مدافع بهترین گزینه نباشد، مطمئن باشید که او برای انجام دادن آن تلاشی نخواهد کرد و به جای آن کار معقولانه تری را بر می گزیند. اگر شما گل های شگفت انگیزی از او دیده اید که پس از دربیل شش بازیکن، درون دروازه جای گرفت، من تضمین می کنم که گزینه بهتری پیش روی او نبوده است. در مجموع منظور من این است: مسی هیچ چیز را بیش از حد پیچیده نمی کند. او نابغه ای است با منطق، نه با جنون!

هنگامی که شما بازی هایی را تماشا می کنید که بازیکنان قدیمی در آن ها حضور داشته اند، متوجه خواهید شد که بیشتر آنها نسبتا متفاوت بوده اند. برای مثال پله؛ بازیکنی که غالبا قادر به انجام کارهای غیر ممکن بود. تنها پله، پله بود. در واقع تنها خود او قادر به انجام دادن آن کارها بود. مارادونا، شاید تنها در بعضی از بازی ها، کمی مانند او عمل می کرد. در سال های نه چندان دور، من بازی هایی را از این زوج دیده ام که خود مارادونا از آنها به عنوان بهترین بازی ها یاد می کند. حتی در آن بازی ها او نیز تصمیمات اشتباهی می گرفت. تلاش برای ارائه عملکردی جذاب و دیدنی، اما استفاده از غیرممکن ترین گزینه ها، آن هم هنگامی که گزینه های راحت تری وجود دارد، که نهایتا سرنوشت هر دو یکی خواهد شد.

شاید رونالدینیو مثال نزدیک تری باشد؛ در حال حاضر بسیاری فوتبال دوستان عاشق رونالدینیو هستند، بله البته که عاشق، چرا که او یکی از فوق العاده ترین بازیکنان فوتبال بوده است. اما هنگامی شما صفحه یوتیوب او را مشاهده کنید، فکر می کنید که او شباهت بسیار کمی به مسی دارد و دلیل آن نیز مبرهن است؛ منطق بازی او همچون مسی نیست. حتی در دورانی که در اوج بود و می توانست پیروزی های بزرگی را رقم بزند، مجبور بود در همان بازی ها سخت ترین روش ها را به کار گیرد اما در اکثرا مواقع موفق نمی شد. نه به خاطر اینکه بازیکن بزرگی نبود، بلکه به خاطر اینکه یک کار "غیر ممکن"، به معنای واقعی کلمه غیر ممکن نیست، بلکه خیلی خیلی خیلی سخت است. جادوی او، حد و مرز مشخصی داشته، اما برای مسی خیر.

در برخی موارد حتی سبک بازی کریستیانو رونالدو، دقیقا در نقطه مقابل منطق بازی مسی قرار دارد. تنها با تمرکز روی چند تا از شوت های رونالدو در می یابید که تعداد زیادی از آنها زاویه دار و یا با فاصله های طولانی از دروازه زده می شوند که طبیعتا احتمال گل شدن آنها را نیز پایین می آورد. با این حال کریستیانو در هر شرایطی از این روش ها استفاده می کند، اگر چه انجام دادن آن به هیچ وجه منطقی نیست! تلاشی که برای به ثمر رساندن گل 30 یاردی کرد و نهایتا نتیجه هم داد و مدت ها در یوتیوب مورد تحسین و تشویق قرار گرفت، نمونه بارز آن است. اما پس از مدت کوتاهی از خاطر بسیاری از مردم پاک شد و ذهن ها روی ضربات و حرکات دیگری منعطف گردید.

مسی متفاوت است! این را تنها به این خاطر نمی گویم که به ندرت سراغ کار های غیر ممکن می رود، آن هم زمانی که یک گزینه راحت تر و کارآمدتر پیش رویش قرار دارد؛ خیر! عقلانيت و منطق مسی را می توان در بسیاری از کارهای او مشاهده نمود. ما همه مثالهایی را به یاد داریم که او توپ را به گوشه دروازه کوبیده است، اما اغلب اوقات، ضربات نهایی مسی کاملا متفاوت هستند. برای درک بهتر این مطلب یکی از ضربات نهایی او را مورد بررسی قرار می دهم. گل نخست مسی که در مصاف با بایرن مونیخ در لیگ قهرمانان فصل 2008/09 به ثمر رسید یکی از آنها است؛ نهایت ذکاوت و عقلانيت مسی را در این گل می توان مشاهده کرد. او به آرامی توپ را از گوشه زمین به سمت دروازه هدایت کرد و دروازبان هیچ فرصتی برای رسیدن به توپ نداشت، تنها 10 سانتی متر مانده بود تا توپ از خط دروازه عبور کند و تنها کاری که تیرک توانست انجام دهد این بود که توپ را در جای گیری در دروازه یاری دهد. با اینکه خیلی ساده به نظر می رسد، اما در عین حال خطراتی را نیز به همراه دارد! کارهایی که مسی انجام می دهد در عین زیبایی، ساده نیز هست؛ فرم تابع عملکرد است!

سبک دریبل زنی او اما علاوه بر جذابیت، چاشنی هایی را نیز به همراه دارد. پا عوض کردن های پیاپی، الاستیکو (دریبل رونالدینیویی)، ضربه با پشت پا؟ شما به سختی می توانید چنین حرکاتی را از او ببینید (شاید هم او ناگهان این حرکات نمایشی را در یک بازی بزرگ به نمایش بگذارد، وقتی که کسی انتظارش را نمی کشد). تمام آنچه مسی انجام می دهد، کنترل نزدیک و دقیق، تغییر مسیر و بر هم ریختن انتظارات بازیکنان حریف در خصوص حرکات آینده اوست. حتی لایی هایی که او می اندازد، یک نوعی سادگی در خود دارد. به هر حال، این کوتاه ترین راه ممکن برای عبور از حریف است!

ببینید! او می داند که باید چگونه از استعداد نامحدود و باورنکردنی خود استفاده و می تواند استفاده کند؛ مسی واقعا فارغ التحصيل لاماسیا است. مسی هم بازیکنی است مانند سایر بازیکنان، مهاجمی مانند سایر مهاجمان، آبی اناری پوشی مانند سایر آبی اناری پوشان؛ اما آنچه مسی را از بین سایرین متمایز می کند استعداد، یا بهتر بگویم، هوش او است. هنگامی که سخت ترین راه حل ها در مقابلش می رقصند، در سخت ترین شرایط و سخت ترین فشارها که تصمیم گیری برای هر کسی دشوار خواهد شد، تنها مسی می تواند بهترین و در عین حال، ساده ترین راه حل را پیدا کند و کار خود را انجام دهد. خلاصه بگویم، مسی همان مارادوناست، با این تفاوت که با عقل و هوش خود بازی می کند نه با جنون! به همین دلیل است که من می گویم زدن قیچی برگردان یا شوت 40 یاردی از مسی بعید است، چرا که در بسیاری از موارد انجام دادن این کارها منطقی نیست اما همه کارهایی که مسی انجام می دهد، از روی منطق است.